VII Konferencja Stormwater

Siódma już konferencja poświęcona wodom opadowym i roztopowym Stormwater Poland, odbywająca się w tym roku pod hasłem „Adaptacja z jakością”, tradycyjnie przyciąga tych, którym leży na sercu miejska hydrologia i rola wód opadowych w tym ekosystemie. Tematyka odwoływała się do strategicznych zagadnień, z którymi już mierzą się większe i mniejsze miasta – adaptacji do zmian klimatu i szeroko pojętej jakości wód w mieście. Organizatorem konferencji była RetencjaPL we współpracy z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią, przy wsparciu firm branżowych. „Rynek Instalacyjny” objął wydarzenie patronatem, wraz z mediami zajmującymi się problematyką komunalną i biznesową oraz ochrony środowiska.

Warsztaty – przede wszystkim finanse

Konferencję skierowaną do inżynierów, projektantów, samorządowców, pracowników spółek komunalnych i wszystkich osób zainteresowanych losami wód opadowych i roztopowych w Polsce rozpoczęły warsztaty dotyczące programów finansowych. Można było się m.in. dowiedzieć, jakimi cechami powinny się wyróżniać projekty adaptacji miast do zmiany klimatu, by miały szansę zdobyć środki z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS) o budżecie 24 mld zł. Mówiąc najkrócej, są to projekty, w których uwzględnione będzie nie tylko rozszczelnienie (usunięcie powierzchni zbitej), zwiększenie zdolności do gromadzenia zasobów wodnych i zasilanie wód gruntowych czy niebiesko-zielona infrastruktura, ale przede wszystkim, po zidentyfikowaniu niedoborów i dostępnych rozwiązań, wybrane zostanie optymalne rozwiązanie z uwzględnieniem wymogów naboru.

Międzynarodowe doświadczenia

Konferencję Stormwater cechuje międzynarodowy charakter i możliwość poznania doświadczeń miast różnej wielkości w Polsce i Europie. Stephan Treuke z Uniwersytetu Ruhr w Niemczech opowiadał o programie „Klima-Werk” w Metropolii Ruhry, w ramach którego miasta poprzemysłowe otrzymują integralne rozwiązania zarządzania wodą w kontekście zmian klimatycznych. Justin Abbot z firmy inżynierskiej Arup zaprezentował jeden z największych w Europie systemów zapobiegania powodziom, przygotowany dla miasta Mansfield w Wlk. Brytanii (90 tys. mieszkańców) i bazujący przede wszystkim na niebiesko-zielonej infrastrukturze, określanej także jako rozwiązania oparte na naturze (nature based solutions) lub zrównoważony system odwodnień (sustainable drainage systems – SUDS). W mieście powstanie tysiące rozwiązań, takich jak ogrody deszczowe, biokanały odpływowe czy po prostu niewielkie tereny zielone w każdym dostępnym miejscu, umożliwiające przechwycenie 58 tys. m3 wody powierzchniowej. Podobne przedsięwzięcie dotyczące Piaseczna, oparte na własnych standardach ochrony drzew i zieleni powstałych na podstawie opracowania ekofizjograficznego, przedstawiła Dorota Krug-Płoska z UM Piaseczno.

Mariusz Śpiewok, zastępca prezydenta Gliwic, zaprezentował słuchaczom inteligentny system zarządzania siecią kanalizacji deszczowej działający w tym mieście. Ciekawym elementem tego przedsięwzięcia jest udostępnienie mieszkańcom danych hydrologicznych i meteorologicznych na wyświetlaczach ustawionych przy zbiornikach wodnych oraz w innych uczęszczanych miejscach Gliwic, takich jak Plac Krakowski czy park Chopina.

Różne podejścia do wody w mieście

Na konferencji widoczne było różne, uzależnione od charakteru miast i ich sieci hydrologicznej, podejście do wód miejskich i opadowych. Wiesław Gadziała ze Starostwa Powiatowego w Tarnowie mówił o lokalnym systemie ostrzegania powodziowego, który wykorzystuje radar pogodowy do pomiaru przestrzennego rozkładu natężenia opadów nawalnych, co pozwala ostrzegać przed zagrożeniem powodzią błyskawiczną. Ciekawą prezentację pt. „Jak oddać rzeki mieszkańcom? Dobre praktyki” przedstawiła Blanka Romanowska, dyrektor metropolitalnego Departamentu Infrastruktury i Środowiska, opowiadając m.in. o Zagłębiowskim Parku Linearnym (prowadzonym wzdłuż rzeki Przemszy) czy o przywróceniu mieszkańcom w celach rekreacyjnych nabrzeża rzeki Białej w Bielsku-Białej. O rewitalizacji płyty Starego Rynku w Poznaniu mówił Jacek Sobkowiak z firmy Tormel – generalnego wykonawcy tego przedsięwzięcia. Podczas remontu m.in. rozdzielono kanalizację ogólnospławną na deszczową i bytową oraz wykonano zbiorniki retencyjne sięgające 5 m w głąb ziemi, o pojemności 1000 m³ – zebrana w nich woda ma docelowo zasilać planowane do rewitalizacji tzw. stare koryto Warty.

Rozwiązania techniczne

Sporo miejsca poświęcono ochronie wód rzek przed zanieczyszczeniami pochodzącymi zarówno z przelewów burzowych z kanalizacji ogólnospławnej, jak i z samej deszczówki, która jako spływ powierzchniowy nie zawsze jest idealnie czysta. Na problemy z jakością wody opadowej – wraz z propozycją kategoryzacji ich czystości pod kątem dalszego wykorzystania – zwracał uwagę Tomasz Glixelli z RetencjaPL. Wskazał m.in. na konieczność uwzględnienia w ocenie jakości wód opadowych nie tylko zawiesin i substancji ropopochodnych, ale też takich wskaźników zanieczyszczeń, jak BZT5, ChZT, chlorki, metale ciężkie czy bakterie.

Ważnym elementem spotkania jest także ekspozycja firm branżowych, na której co roku przybywa stoisk producentów rozwiązań technicznych służących do pozyskiwania i zagospodarowania wód deszczowych czy narzędzi cyfrowych. Firma Wavin pokazała ciekawe rozwiązanie w postaci systemu dachu zielono-niebieskiego PolderRoof (dach zielony z pogłębioną funkcją retencyjną), Uponor Infra zaprezentował Rain Garden – kompaktowe rozwiązanie do retencjonowania i podczyszczania wody deszczowej, a na stoisku Hauraton można było zobaczyć Drainfix Clean – system do oczyszczania wód opadowych z metali ciężkich i zanieczyszczeń przemysłowych za pomocą korytek odwodnieniowych ze złożem aktywnym.

Wydarzenia towarzyszące

Tradycyjnie już konferencji towarzyszyły także nietypowe wydarzenia. Pierwszego dnia uczestnicy spotkania wspólnie posadzili klon w starannie wybranym miejscu na pl. Sławika i Antalla – obszarze łączącym obiekty kultury i biznesu (hala Spodek, biurowiec KTW, siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, Muzeum Śląskie i Międzynarodowe Centrum Konferencyjne, w którym odbywała się konferencja Stormwater). Drzewko otrzymało wyliczoną wspólnie przez dendrologów i inżynierów sanitarnych objętość misy gruntowej wykonanej w systemie nasadzeń drzew miejskich Wavin TreeTank, wypełnionej gruntem sprzyjającym jego wzrostowi. Na stoisku Ecol-Unicon można było wygrać dużą beczkę na deszczówkę przeznaczoną dla wybranej przez zwycięzcę organizacji.

Finał konferencji stanowiła transmitowana także online debata oksfordzka pod hasłem „Jedynie nadanie Wiśle osobowości prawnej może uchronić ją przed katastrofą na miarę Odry”. Uczestniczyli w niej przedstawiciele różnych środowisk – naukowych (optujących zarówno za tezą debaty, jak i przeciw niej), pozarządowych i inżynierskich różnych specjalności. Debata ta może stać się ciekawym i cennym punktem wyjścia do partnerskiego spotkania między różnymi grupami, co może doprowadzić do wypracowania rozwiązań, które mają szansę uchronić Wisłę przed katastrofą. Czy takim rozwiązaniem może być jedynie nadanie jej osobowości prawnej? Niekoniecznie – wielu słuchaczy po wysłuchaniu debaty przychyliło się do opinii, że jest to jedno z wielu możliwych działań, niekoniecznie najlepsze – niosące nie tylko korzyści, ale też liczne wyzwania. Niewątpliwie pozytywnym przesłaniem debaty była autentyczna troska jej uczestników i obserwatorów o Wisłę i gotowość do dialogu i porozumienia w działaniach na jej rzecz.

Ósme spotkanie Stormwater już w marcu

Podsumowując spotkanie, organizatorzy zapowiedzieli, że ósma konferencja Stormwater Poland odbędzie się w 2024 roku. Jednak ze względu na dużą liczbę spotkań branżowych organizowanych jesienią postanowiono przenieść przyszłoroczne wydarzenie z września na marzec.