Gazterm 2023
W tym roku wiodącym tematem konferencji Gazterm był nowy globalny porządek energetyczny. Dyskutowano także o uczestnictwie branży gazowej w procesie dekarbonizacji gospodarki oraz o nowych technologiach i paliwach – biogazie i wodorze.
Podczas XXVI konferencji Gazterm (14–17 maja 2023 w Międzyzdrojach) licznie zgromadzeni przedstawiciele krajowej i międzynarodowej branży gazowniczej, a także administracji rządowej, dyplomacji oraz instytucji finansowych, koncernów energetycznych i dostawców usług IT, rozmawiali o tym, co jest obecnie najważniejsze dla gazownictwa i w jakim kierunku będzie ono zmierzać. W dyskusjach uczestniczyli również naukowcy z Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Instytutu Energetycznego – Instytutu Badawczego z Warszawy oraz Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego z Krakowa, a także goście z zagranicy: Bułgarii, Finlandii, Danii, Litwy, Mołdawii, Stanów Zjednoczonych oraz Ukrainy. Prowadzono w tym gronie wieloaspektowe analizy oraz kreślono scenariusze i plany rozwoju nowego globalnego porządku energetycznego.
W pierwszym dniu konferencji skupiono się na zagadnieniach strategicznych, regulacyjnych, infrastrukturalnych i handlowych. Wprowadzeniem do dyskusji była prezentacja wniosków z raportu Gaz zakładnikiem geopolityki przygotowanego przez Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych. W raporcie podkreślono, że pomimo materializacji ryzyk geopolitycznych, które doprowadziły do kryzysu energetycznego, w perspektywie średniookresowej udział gazu ziemnego w produkcji energii elektrycznej będzie w Polsce wzrastał. W ocenie DISE gaz ziemny pozostanie (w przypadku Polski) wyborem „mniejszego zła” względem wysokoemisyjnej energetyki węglowej. Przy utrzymaniu scenariusza, w którym gaz ziemny pozostanie paliwem pomostowym polskiej transformacji energetycznej, kwestia bezpieczeństwa dostaw tego surowca nabiera jeszcze większej wagi. Dlatego jednym z priorytetów polityki surowcowej państwa jest utrzymanie wydobycia gazu ziemnego w Polsce na poziomie 4 mld m3 rocznie, co podkreślał w dyskusji Piotr Dziadzio, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, a zarazem Główny Geolog Kraju.
Według uczestników Transatlantyckiego Szczytu Gazowego to zachowanie bezpieczeństwa dostaw importowanego gazu będzie nadal najpoważniejszym wyzwaniem dla większości państw europejskich. Dlatego równie ważne jak dysponowanie odpowiednią infrastrukturą transportową jest budowanie relacji handlowych z odpowiedzialnymi partnerami międzynarodowymi. To właśnie zwiększone dostawy skroplonego gazu m.in. z Ameryki Północnej umożliwiły Europie przetrwanie rosyjskiego szantażu gazowego w 2022 roku.
Reakcją na kryzys były także interwencje regulacyjne, co podkreślali uczestnicy panelu dyskusyjnego Nowe ramy regulacyjne dla rynku gazu, zorganizowanego pod patronatem Urzędu Regulacji Energetyki. Efektem jest m.in. wprowadzony w całej Unii obowiązek zapełniania magazynów gazu. Budowa bezpieczeństwa energetycznego to złożony proces, który powinien prowadzić do stworzenia zestawu komplementarnych rozwiązań prawnych, organizacyjnych, infrastrukturalnych i handlowych. Uczestnicy dyskusji poświęconej rozwojowi wydobycia i rozbudowie infrastruktury gazowniczej byli zgodni, że Polska wykonała w powyższej dziedzinie kolosalną pracę i może być wzorem dla pozostałych państw UE.
Na tegorocznym Gaztermie po raz pierwszy szerzej poruszono kwestię rynku gazu ziemnego w Mołdawii – podczas czwartego panelu dyskusyjnego zorganizowanego przy wsparciu Towarowej Giełdy Energii S.A., która zawarła z mołdawskim Energocom S.A. porozumienie o współpracy i wymianie doświadczeń wspierających dywersyfikację dostaw gazu do tego kraju. To właśnie Mołdawia była jedną z pierwszych ofiar wrogich działań Gazpromu. Determinacja mołdawskich władz oraz wydatne wsparcie międzynarodowe ostatecznie po zwoliły przywrócić ciągłość dostaw gazu, ale już z nowych kierunków.
Drugi dzień obrad, pod hasłem Green Gazterm, zdominowany został przez tematykę związaną z „zieloną” transformacją polskiego gazownictwa. Zagadnienia uporządkowane zostały w ramach trzech paneli dyskusyjnych. W pierwszym panelu, pod patronatem Polskiej Spółki Gazownictwa, dyskusja dotyczyła Roli i znaczenia biometanu w zapewnieniu suwerenności energetycznej Polski. Wszyscy biorący rozmówcy podzielili pogląd o dużym potencjale wytwórczym Polski w produkcji tego gazu. Konieczne są jednak nowe regulacje prawne oraz odpowiedni model finansowania w celu uruchomienia produkcji na dużą skalę.
Drugim kierunkiem dekarbonizacji gazownictwa ma być rozwój produkcji nieemisyjnego wodoru i temu był poświęcony następny panel – Ogniwa gospodarki wodorowej, w którym omówiono różne aspekty budowy nowego sektora gospodarki narodowej. Kluczową kwestią dla uruchomienia procesu tworzenia gospodarki wodorowej będzie pozyskanie nieemisyjnych źródeł generacji energii. Wdrożenie nowoczesnej technologii w postaci modułowych elektrowni atomowych (SMR) powinno zdecydowanie poprawić warunki dla rozwoju produkcji zeroemisyjnego wodoru w różnych lokalizacjach na terenie naszego kraju – podkreślał Dawid Jackiewicz, wiceprezes zarządu ORLEN Synhos Green Energy.
Cykl dyskusji w ramach Green Gaztermu zakończył panel o Nowych technologiach w procesie dekarbonizacji gazownictwa, którego gospodarzem była firma projektowa Gazoprojekt z Wrocławia. Poprzedzająca go pre zentacja umożliwiła uczestnikom zapoznanie się z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi m.in. w zakresie zwiększania szczelności infrastruktury gazowniczej oraz dostosowania jej do transportu wodoru. Ostatnim punktem konferencji była interesująca dyskusja poświęcona cyberbezpieczeństwu w kontekście zmian zachodzących w układzie geopolitycznym i rewolucji przemysłowej 4.0.
* * *
W podsumowaniu XXVI edycji Gaztermu zawarto następujące wnioski:
- Kryzys gazowy wywołany przez Federację Rosyjską stworzył koniunkturę do gruntownej przebudowy architektury dostaw gazu ziemnego do Europy. W tym obszarze wyłania się nowy porządek, w którym rosyjski suro wiec zastępowany jest w dużej mierze dostawami LNG z rynku światowego.
- Uzależnienie się wielu państw europejskich od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej było strategicznym błędem. Doświadczenia roku 2022 pokazały natomiast, że dla Europy najbezpieczniejszym i najpewniejszym kierunkiem dostaw importowanego gazu jest Ameryka Północna. Transatlantyckie partnerstwo w zakresie dostaw gazu może być istotnym elementem nowego międzynarodowego ładu energetycznego.
- Pomimo ryzyk geopolitycznych gaz ziemny będzie pełnił funkcję „paliwa pomostowego” w procesie transformacji energetycznej w Polsce, choć w mniejszej skali, niż pierwotnie zakładano.
- W konsekwencji kryzysu energetycznego wprowadzenie do gospodarki gazów nieemisyjnych, w tym biometanu, nabiera znaczenia także w aspekcie zachowania bezpieczeństwa. Im większa własna produkcja gazów nieemisyjnych, tym mniejsza zależność od importowanego surowca.
- Globalna presja polityczno-regulacyjna będzie wzmacniać trend dekarbonizacyjny i wymuszać zmiany jakościowe w funkcjonowaniu gazownictwa. Kierunek zmian będzie z dużym prawdopodobieństwem prowadził do przekształcania się tradycyjnego gazownictwa w „multipaliwowy sektor, obejmujący różne kategorie gazów odnawialnych i ich mieszanin”.
mat. Studio 4U