Danina solidarnościowa – odliczenie strat z poprzednich lat możliwe

Sprawa dotyczy sposobu obliczenia obowiązującej od 2019 roku daniny solidarnościowej, która wynosi 4 proc. od nadwyżki ponad 1 mln zł dochodów. Resort finansów upierał się dotychczas przy stanowisku, że nawet jeśli strata z poprzedniego roku znacznie obniży PIT, to nie wpłynie na wysokość daniny solidarnościowej. Po przegranej przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, zmienia stanowisko w tej sprawie. 

Ministerstwo zgadza się z wyrokami sądów

Resort finansów wyjaśnia, że w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę obliczenia daniny solidarnościowej uwzględnia się także straty z lat poprzednich. W ocenie sądów, gdyby intencją racjonalnego ustawodawcy było uniemożliwienie odliczenia straty z lat ubiegłych, to taka regulacja zostałaby wprost wskazana w przepisach ustawy o PIT.

Ministerstwo poinformowało, że podziela stanowisko wyrażane w orzecznictwie sądowo-administracyjnym w zakresie możliwości uwzględniania straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. W celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych resort zadeklarował uzupełnienie objaśnień podatkowych, dotyczących stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie PIT, o kwestię możliwości uwzględnienia strat z lat ubiegłych przy obliczeniu podstawy daniny solidarnościowej.

Może Cię zainteresuje: Straty majątkowe z powodu ekstremalnej pogody

Ministerstwo zapowiedziało także weryfikację interpretacji w trybie art. 14e ordynacji podatkowej. Przepis ten zakłada, że szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu zmienić interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów.

Eksperci dobrze oceniają zmianę

Eksperci cieszą się, że Ministerstwo Finansów w końcu zauważyło ewidentną lukę prawną we wcześniejszym podejściu do braku możliwości rozliczania straty podatkowej przy kalkulacji daniny solidarnościowej. Do tej pory ważniejsze były objaśnienia podatkowe (tj. brak możliwości rozliczenia straty) niż same przepisy podatkowe (brak ograniczeń co do odliczania straty).

Skoro orzecznictwo sądów administracyjnych jednoznacznie pozwala na rozliczenie strat z lat ubiegłych przy ustalaniu daniny solidarnościowej, to Ministerstwo Finansów miało dwa wyjścia. Zmienić te przepisy, wprowadzając wyraźny zakaz odliczenia strat z lat ubiegłych albo uznać stanowisko sądów. Ku zdziwieniu uczestników rynku, MF przyjął stanowisko korzystne dla podatników. Ważna jest też zapowiedź uzupełnienia w tym zakresie objaśnień podatkowych, co pozwoli na wyeliminowanie wątpliwości i da ochronę podatnikom, którzy będą rozliczać straty.

Rozliczenie daniny za poprzednie lata

Wydaje się, że zaprezentowane stanowisko MF kończy dotychczasowe spory. Powstaje pytanie, w jaki sposób organy podatkowe podejdą do rozliczenia daniny solidarnościowej za poprzednie lata. Interpelacje, ani objaśnienia podatkowe, nie są co do zasady źródłem prawa. Niemniej jednak, podatnicy, którzy wówczas nie odliczyli strat, mając na uwadze prezentowane obecnie przez MF stanowisko, mają spore szanse na zwrot nadpłaty podatku.

Danina solidarnościowa wynosi 4 proc. od nadwyżki ponad 1 mln zł. Przy jej wyliczeniu należy, zgodnie z art. 30h ustawy o PIT, uwzględnić sumę dochodów:

• opodatkowanych według skali podatkowej, np. z pracy, z działalności gospodarczej, z rent, emerytur, działalności wykonywanej osobiście, z praw autorskich, wykazanych w PIT-40A, PIT-36, PIT-37 (art. 27 ust. 1, 9 i 9a ustawy o PIT),
• z zysków kapitałowych, czyli ze zbycia udziałów, akcji, pochodnych instrumentów finansowych, wykazanych w PIT-38 (art. 30b ustawy o PIT), z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, wykazanych w PIT-36L (art. 30c ustawy o PIT),
• z zagranicznej spółki kontrolowanej (art. 30f).

Według fiskusa, intencją ustawodawcy było, by obliczając daninę solidarnościową uwzględniane były dochody rozumiane jako przychody minus koszty. Od dochodów ustalonych na cele daniny można odliczyć tylko:

• składki na ubezpieczenia społeczne,
• część składki zdrowotnej u podatników liniowych (10 200 zł w 2023 r.),
• kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy o PIT, odliczane od podstawy obliczenia podatku od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej.

Spór dotyczył możliwości zastosowania przy obliczaniu daniny solidarnościowej art. 9 ust. 3 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może:

• obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. wysokości tej straty, albo
• obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 mln zł (nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym, że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. wysokości tej straty).

Ryzyko odpowiedzialności karno-skarbowej

Opublikowane wyjaśnienia Ministerstwa Finansów zapewnią ochronę podatnikom, którzy do tej pory nie mogli być pewni, jakie stanowisko w ich sprawie zajmie organ podatkowy czy sąd administracyjny. Była to o tyle niebezpieczna sytuacja, że różnice pomiędzy daniną w pełnej wysokości, a tą obliczoną z uwzględnieniem straty bywały bardzo duże, co narażało podatników na odpowiedzialność podatkową oraz karno-skarbową. Teraz już wiadomo, że możliwość odliczenia straty z poprzednich lat dotyczy w równym stopniu podatku obliczanego według skali oraz daniny solidarnościowej.  

Może Cię zainteresuje:  Nowa ulga w podatku od czynności cywilno-prawnych

Skarbówka przegrywa spory

Ministerstwo Finansów, uzasadniając zmianę stanowiska, powołuje się na orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 lipca 2022 r., (sygn. akt II FSK 452/22) i z 7 grudnia 2022 r. (sygn. akt II FSK 1172/22). Oba orzeczenia dotyczyły przedsiębiorców opodatkowanych stawką liniową 19 proc. PIT, zgodnie z art. 30c ustawy o PIT, którzy otrzymali niekorzystne interpretacje podatkowe. Fiskus twierdził w nich, że nie mogą uwzględnić straty z działalności gospodarczej z poprzednich lat na potrzeby ustalenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych było w tej sprawie rozbieżne. Jednak stanowisko NSA jest obecnie jednolicie korzystne dla podatników. Według NSA, jeżeli podstawę obliczenia daniny solidarnościowej ustala się na podstawie zasad określonych m.in. w art. 30c ustawy o PIT, to zastosowanie ma również art. 9 ust. 3 ustawy o PIT. Tym samym dochód można obniżyć o wysokość straty z lat poprzednich z tego źródła przychodu.

Ustawodawca, regulując kwestię sposobu ustalania dochodu przy obliczaniu daniny solidarnościowej, odwołał się do całego art. 30c ustawy o PIT, regulującego opodatkowanie dochodów podatkiem liniowym. Ten z kolei odwołuje się bezpośrednio m.in. do art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, traktującego o możliwości odliczenia straty. Nie ma zatem podstaw do wyłączenia zastosowania poszczególnych regulacji odnoszących się do opodatkowania dochodów podatkiem liniowym – można przeczytać w uzasadnieniu wyroku II FSK 452/22. 

Gdyby intencją ustawodawcy było uniemożliwienie odliczenia straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej to taka regulacja zostałaby wprost wskazana w przepisach ustawy o PIT. Takiego zastrzeżenia ustawodawca jednak nie zawarł określając zasady opodatkowania daniną solidarnościową – orzekł NSA.

Źródło: prawo.pl